پلاسمافرز چیست؟
پلاسمافرز، فرایندی است که در آن مایع موجود در خون یا پلاسما از سلولها جدا میشود.
در افراد بیمار، پلاسما حاوی آنتیبادیهایی
است که به سیستم ایمنی حمله میکند.دستگاهی، پلاسمای آلوده را از خون خارج میکند و آن را با پلاسمای خوب یا جایگزین پلاسما تعویض میکند. به این فرایند، تعویض پلاسما هم میگویند. این فرایند شبیه به دیالیز کلیه است. پلاسمافرز به فرایند اهدای پلاسما هم میگویند که در آن پلاسما جدا میشود و سلولها به بدن بازگردانده میشوند.
چه زمانی پلاسمافرز انجام میشود؟
پلاسمافرز برای درمان انواع اختلالات خودایمنی ازجمله میاستنی گراویس، سندروم گیلن باره و سندروم لمبرن-ایتون به کار میرود. همچنین میتوان برای درمان اسکلروز چندگانه از آن استفاده کرد. گاهی برای مقابله با عوارض ناشی از فرایند پس زدن طبیعی بدن، در افرادی که عضو پیوندی دارند، استفاده میشود. در سالهای اخیر، استفاده از این درمان برای بیمارانی که عفونت حاد و مشکلات حاد دیگر دارند افزایش یافته است.
پلاسمافرز چگونه انجام میشود؟
در طول درمان پلاسمافرز، بیمار روی تخت بیمارستانی میخوابند. یک سوزن یا سوند وارد رگ ساعدی که رگ مشخصتری دارد، وارد میشود. در برخی موارد، سوند وارد کشاله ران یا بازو میشود. پلاسمای تعویضی یا بازگشتی از درون لوله دومی که به ساعد یا پا متصل شده است، وارد بدن میشود. مدت درمان بین یک تا سه ساعت است. ممکن است بیمار به پنج درمان در هفته نیاز داشته باشد. تکرار درمان با توجه به شرایط مختلف، متفاوت است و به وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد. طبق قوانین فدرال، هر فرد حداکثر دو بار در هفته میتوانید پلاسما اهدا کند. جلسات اهدای پلاسما حدود 90 دقیقه است. گاهی لازم است فرد در بیمارستان بستری شود. در موارد دیگر، درمان سرپایی ممکن است.
مزایای پلاسمافرز چیست؟
بیمارانی که از درد عضلات، ضعف و اختلالات خودایمنی مانند میاستنی گراویس رنج میبرند، در عرض چند روز تسکین مییابند. در موارد دیگر، چند هفته طول میکشد تا درمان تأثیر خود را نشان دهد. متأسفانه، بهبودها کوتاهمدت هستند و معمولاً درمان باید تکرار شود.
خطرات پلاسمافرز چیست؟
بهندرت پیش میآید که پلاسمافرز عوارضی را نشان دهد اما اگر این اتفاق بیفتد، عموماً خفیف خواهد بود. گاهی موجب افت فشارخون و احساس غش میشود. عرق سرد و ناراحتی معده هم میتواند از عوارض آن باشد. خطرات جدیتر اما غیرمتداول آن عبارت است از: خونریزی که به دلیل داروهای ضد انعقاد خون است، تشنج، گرفتگی عضلات شکم یا مورمور در اعضای بدن.
بیمار چگونه برای پلاسمافرز آماده میشود؟
قبل از انجام درمان یا اهدا، غذای مقوی بخورید. پس از پلاسمافرز چه اتفاقی میافتد؟ برخی اعلام کردهاند که پسازآن احساس خستگی میکنند اما اکثر افراد مشکلی ندارند.